Begraaf Me Rechtop

0 out of 5

24,90

Precies op de dag dat ik de recensie afrond van dit boek over de eeuwenlange omzwervingen van de Roma, tonen de media een filmpje van de Tsjechische extreem-rechtse Nationale Partij.  In dit filmpje, door de partij gemaakt als propaganda voor de aanstaande Europese verkiezingen, wordt zonder omwegen opgeroepen tot de “Endlösing”, zeg maar de uitroeiing, van alle Roma in het land. Eerder al verklaarde deze partij van extreem-rechtse signatuur dat “de Roma niet vermoord werden in het concentratiekamp van Lety, maar dat ze in dit arbeidskamp stierven aan een gemeenschappelijke ziekte”… Meteen is duidelijk dat dit bijzonder interessante boek van Isabel Fonseca meer dan actueel is.

Jarenlang trok de auteur regelmatig door vooral oostelijk Europa om er te praten en te leven met de Roma. Veel is er niet bekend over de geschiedenis van deze mensen wegens het ontbreken van eigen geschreven bronnen. Zowat duizend jaar geleden verlieten de mensen die we nu Roma noemen Indië, richting Europa. Onderweg haakten groepen af en vestigden zich.

Af en toe kunnen we hun spoor volgen in historische documenten uit de landen waar ze zich vestigden. Bijna altijd gaat het dan om onderdrukking van de Roma. Zowat ieder gezag maakte zich schuldig aan wreedheden tegen deze mensen. Een “mooi” voorbeeld daarvan zijn de in sommige kringen zo geliefde  Habsburgers. Onder dit adellijke gezag werden de Roma in de 18de eeuw tot lijfeigene gemaakt. Het was hun verboden te verhuizen, paarden te bezitten of te verhandelen, hun taal te spreken, leiders te hebben en vaak zelfs om hun eigen kinderen op te voeden.

De Roma’s kregen nauwelijks erkenning, zelfs niet in de dood. Een treffend voorbeeld daarvan zijn de honderdduizenden Roma die om het leven gebracht werden in de concentratiekampen van de nazi’s. Net zoals de Joden werden de Roma en de verwante Sinti om raciale redenen uitgemoord door de nazi’s. De herdenken van de talloze nazi-slachtoffers uit beide bevolkingsgroepen verliep evenwel totaal anders. De Joden reageerden op de uitroeiing van hun volksgenoten met een “monumentale herdenkingsindustrie”, terwijl de slachtoffers onder de Roma zo goed als vergeten werden. Het duurde tot 1982 eer de nazigenocide tegen de Roma officieel erkend werd door de Duitse overheid bij monde van kanselier Schmidt. Pas einde 2009 zal er in Berlijn een eerste herdenkingsmonument ingehuldigd worden ter nagedachtenis van de vele honderdduizenden Roma en Sinti die om het leven gebracht werden door de nazi’s.

Isabel Fonseca illustreertin haar boek duidelijk de “wij tegen de rest van de wereld”-houding van de Roma. Tegelijkertijd besteed ze veel aandacht aan de tradities en de leefwijze van de Roma, die op diverse domeinen anders is dan de onze. “Anders” is voor bekrompen mensen vaak een reden om beangstigd te zijn. Hierop steunt tenslotte ook deels de rethoriek van extreem-rechts.

Een uitspraak van een oude Romaman, deels weergegeven in de titel omschrijft heel mooi hoe Roma zich voelen: “Begraaf me rechtop, ik heb mijn hele leven op mijn knieën gelegen”. De schrijfster verdient alle lof voor haar jarenlange studiewerk en voor de manier waarop ze de lezer laat kennismaken met de Roma, tenslotte toch ook mensen zoals wij.

Leerrijk en aangrijpend tegelijkertijd. Soms schaam je je om mens te zijn.

Category: Zondagsboeken

op voorraad

Extra informatie

Auteur

Isabel Fonseca

ISBN

9789023435846

Type

Paperback

Bladzijden

422

Recensent

robert

Taal

Nederlands

Uitgeverij

<a href='http://www.debezigebij.nl'>De Bezige Bij</a>

Distributeur

<a href='http://www.wpgboeken.be'>WPG</a&gt;