Het Oude Egypte

Als je naar Egypte trekt en de piramide van Cheops in Gizeh bezoekt, daarna een ommetje maakt naar de tempel van Luxor en tenslotte de kolossen van Memnon in Thebe bekijkt, mag je niet verwachten dat je de geschiedenis van het Oude Egypte voor bekeken mag houden. Integendeel, je hebt dan nog niet eens de eerste letter gelezen van de bijzonder complexe geschiedenis van dat imponerende rijk.
 
Die geschiedenis is zo ingewikkeld, zo onvolledig nog en zo onvolkomen onderzocht, dat de aanpak van Toby Wilkinson voor deze uitgave misschien nog wel best een zo volledig en duidelijk mogelijk beeld ervan schetst. De auteur koos immers niet voor een chronologisch geschiedenisverhaal, maar voor een alfabetische, thematische aanpak. Het boek vangt aan bij de “a” van “aardewerk” en eindigt bij de “z” van “Zozer”. Tussen beide termen werd een lexicon opgebouwd met betrekking tot alle aspecten van het Oude Egypte.
 
Het lexicon is behoorlijk uitvoerig en vaak ook erg gedetailleerd, zo worden van veel koningen en farao’s twee of drie namen vermeld: de formele naam, de bijnaam en de troonnaam. Dit geldt voor alle belangrijke heersers vanaf ongeveer 3000 voor Christus. De meer dan duizend zeer specifieke lemma’s in deze ook flink geïllustreerde uitgave beschrijven tal van thema’s: naast de reeds vermelde heersers ook alle bekende maar ook minder bekende monumenten en locaties, tal van koninginnen, goden en hovelingen, maar ook aspecten van de toenmalige geneeskunde, taal en literatuur. Bijzonder interessant is dat de auteur ook melding maakt van recente ontdekkingen of van vondsten waarover discussie bestaat.
 
Met één enkel van de talrijke lemmata heb ik een probleem. “Natron” wordt hier omschreven als een “van nature voorkomend mengsel van natriumcarbonaat en andere onzuivere stoffen”. Deze omschrijving, waarvan ik durf vermoeden dat ze toe te schrijven is aan de vertaling, geeft aan dat natriumcarbonaat ook een onzuiverheid zou zijn. In werkelijkheid komt natron van nature voor als een mengsel van natriumcarbonaat en natriumbicarbonaat.
 
Ook al lees je het boek van “a” naar “z”, het blijft boeiend en geeft een goed overzicht van de omvangrijke geschiedenis van dit land en die periode. Tal van illustraties verhelderen de besproken thema’s. De geschiedenis van het Oude Egypte wordt in deze zeer interessante uitgave bijzonder leerrijk uit de doeken gedaan, ondanks de misschien niet zo conventionele aanpak van de auteur.