Ticket Naar Shangri-La

Toerisme is een fenomeen dat regelmatig of jaarlijks grote massa’s mensen voor een korte of langere tijd van plaats doet veranderen. Ondanks de massale impact van het toerisme op zeer uiteenlopende terreinen (economie, cultuur, transport, milieu, …) wordt er hierover weinig aan wetenschappelijk onderzoek gedaan en wordt er misschien ook wel te weinig over nagedacht.

Iemand die er al eerder over nadacht is de auteur Louis Couperus. In 1912 schreef hij dat het toerisme gevangen zit in een zelfgecreëerde contradictie: als iedereen het ongerepte en authentieke achterna reist, zal er nergens gras meer groeien. Volgens Abraham Maslov, de motivatiepsycholoog die de piramide van de menselijke behoeften bedacht, kunnen sommige toeristen (zoals backpackers in Kathmandu) hun zelfrealisatie zeer dicht benaderen. Voor hen is hun toeristisch gedrag wellicht geen basisbehoefte meer, zoals fysiologische behoeften of veiligheidsbehoeften, maar eerder een meta-behoefte.

Walter Lotens, auteur en freelance journalist, heeft eveneens duidelijk nagedacht over die problematiek en verwoordt zijn bedenkingen en zijn kennis over het thema in deze uitgave. Hij reisde veel en observeerde daarbij blijkbaar ook de toeristen en hun gedragingen. Daardoor weet de auteur verschillende vormen van reizen te identificeren: reizen als ontspanning, cultuurtoerisme, ecotoerisme, spiritueel toerisme en het “envoronmental bubble” toerisme. Een aantal toeristen gaan bijvoorbeeld op zoek naar “authenticiteit”; ze gaan daarbij soms zo ver zich te vermommen als een “native”. Toeristische onzichtbaarheid bestaat niet stelt de auteur: de eersten die er doorheen kijken zijn souvenirverkopers, prostituees en taxichauffeurs.

“De meeste reizigers reizen nooit echt”, zo luidt de kritiek van Walter Lotens op de toeristen. Ze gaan op zoek naar bevrediging, ontspanning of kicks en zijn daarbij vooral op zichzelf gericht. Bovendien zoeken ze bijna nooit écht contact met de plaatselijke bevolking en durven zich niet te laten beïnvloeden door “het vreemde”. Eigenlijk kan je die laatste vaststelling ook naar eigen land overplaatsen (al dan niet met een ander lidwoord). Hier zijn er veel mensen die bang zijn voor “het vreemde”, terwijl net de ontdekking daarvan zo verrijkend kan zijn voor ieder individu.

Duidelijk een boek om over na te denken. Of anders gezegd: “Moeder,waarom reizen wij?”